Architektura korporacyjna państwa

Architektura korporacyjna może mieć znaczenie atrybutowe, rzeczowe oraz czynnościowe.

• Architektura korporacyjna – w ujęciu atrybutowym – rozumiana może być jako zbiór właściwości określonej organizacji (i relacji między nimi) niezbędnych do zapewnienia realizacji jej misji. Architektura korporacyjna jest więc immanentnym atrybutem każdej organizacji, przy czym architektura jednej organizacji może być lepsza, a drugiej gorsza. Jakość architektury korporacyjnej może być rozpatrywana w kontekście efektywności realizacji istniejących celów strategicznych rozpatrywanej organizacji.
• Architekturę korporacyjną – w ujęciu rzeczowym – można zdefiniować jako formalną reprezentację (dokumentację) właściwości organizacji. Takie ujęcie prezentuje np. dokument A Practical Guide to Federal Enterprise Architecture. Architektura korporacyjna zdefiniowana jest w nim jako strategiczny zasób informacyjny organizacji, w ramach którego określona jest misja organizacji, informacje i zasoby techniczne niezbędne do realizacji tej misji oraz proces przejścia mający na celu implementację nowych rozwiązań technicznych w odpowiedzi na zmiany strategiczne w organizacji. Architektura korporacyjna zawiera architekturę odniesienia (ang. baseline architecture) – nazywaną w literaturze „jak jest” (ang. „as–is”), dotyczy ona zarówno części biznesowej jak i technicznej, architekturę docelową (ang. target architecture) – nazywaną w literaturze „jak będzie” (ang. „to–be”) oraz plan przejścia, stanowiący strategię zmian organizacji w zakresie transformacji jej architektury odniesienia do architektury docelowej.
• Jeszcze inne ujęcie architektury korporacyjnej – ujęcie czynnościowe – proponuje The Open Group (konsorcjum tworzące standardy w dziedzinie IT)  – jako program działań wsparty odpowiednimi narzędziami, dzięki któremu istnieje możliwość koordynowania różnych aspektów działania organizacji w holistyczny sposób.

Na bazie tych rozważań architekturę korporacyjną państwa można zdefiniować jako bazujące na modelach i pryncypiach architektonicznych narzędzie (mechanizm) strategicznego zarządzania transformacją państwa realizowaną przy pomocy technologii informacyjnych (czyli cyfrową transformacją). Przy czym sama transformacja państwa może odbywać się poprzez realizację określonych przedsięwzięć, które mogą mieć charakter strategiczny lub doskonalący.

Architekturę korporacyjną państwa można wyrazić dwojako – tj. jako:

• architekturę korporacyjną na poziomie strategicznym, koncentrującą się na kluczowych dla Państwa przedsięwzięciach, ich zmianach w czasie oraz relacjach pomiędzy nimi (obejmuje ona zarówno modele architektoniczne na wysokim poziomie ogólności [w tym sposoby ich wytwarzania] jak i mechanizmy nadzoru architektonicznego); należy zauważyć tutaj, że przedsięwzięcia te nie powinny być jedynie postrzegane poprzez pryzmat IT – w szczególności mogą one mieć charakter legislacyjno-organizacyjno-informatyczny.
• kaskadę architektur (od poziomu strategicznego – architekturę strategiczną dla całego państwa, poprzez poszczególne segmenty funkcjonowania państwa, aż po architektury poszczególnych kluczowych potencjałów), obejmującą administrację publiczną (rządową i samorządową) – przy czym architektury niższego szczebla muszą być spójne z architekturami wyższego szczebla.

Jednocześnie można wskazać na trzy wyznaczniki architektury korporacyjnej państwa:

•  Architektura korporacyjna państwa nie jest to zbiór nawet najlepszych modeli i opisów, ale mechanizm [narzędzie] wspomagający podejmowanie racjonalnych decyzji w organizacjach publicznych, uwzględniający całościowe (holistyczne) potrzeby cyfrowej transformacji państwa.
• Architektura korporacyjna państwa umożliwia zburzenie „chińskiego muru” pomiędzy jednostkami administracji publicznej i odejście od „Polski resortowej”.
• Architektura korporacyjna państwa nie powinna być postrzegana jako zamach na samorządność lecz jako wsparcie dla samorządów – w celu zapewnienia skoordynowanych działań i racjonalizacji wydatków publicznych.

Opracowanie architektury państwa wydaje się niezbędnym krokiem na drodze do zmiany mechanizmów zarządzania informatyzacją państwa i efektywnego przeprowadzenia cyfrowej transformacji organizacji publicznych. Tezę tą można poprzeć stwierdzeniami, które padają w Opinii Polskiego Towarzystwa Informatycznego dla Komisji Gospodarki Narodowej Senatu RP na temat stanu prac nad informatyzacją państwa przedstawionej w maju 2011 r. :

„Z przykrością należy stwierdzić, że dotychczasowe próby zarządzania informatyzacją państwa w dużym stopniu abstrahowały od [współczesnych] trendów i wyzwań a stosowane dotychczas narzędzia planistyczne zawiodły”.

Dalej eksperci Polskiego Towarzystwa Informatycznego stwierdzają:

„W opinii Polskiego Towarzystwa Informatycznego dotychczasowy model informatyzacji państwa wyczerpał wszystkie swoje możliwości i wymaga zastąpienia nową formułą, która pozwoli sprostać wyzwaniom, jakie stoją przed krajem. Formułą w której wdrażanie technik informatycznych będzie ściśle związane ze zmianami w zarządzaniu państwem i zmianami w organizacji procesów administracji publicznej. Wszelkie próby sanacji obecnego modelu nie przyniosą zakładanych rezultatów”.